Tumingala ako sa kumikinang na langit.

"P-pa, I know you're laughing n-now because y-you see me u-ugly! I promise to you n-na tutuparin k-ko ang huli mong b-bilin sa'kin kahit m-masakit." umiiyak na namang sabi ko sa itaas.

"Now we don't see e-each other, never h-hear your voice, n-never touch, never see your p-presence b-but my heart w-will never forget you until our last b-breath. I love you, papa! See y-you in my n-next life!" humihikbing pagtatapos ko. Humagulgul na ako ng iyak habang napapaluhod na dahil s panghihina na ng tuhod.

Tumabi naman sa'kin si Lei at hinagod ang likod ko. Pinatayo na niya ako at yumakap naman ako ng mahigpit sa kanya.

"Thank you." bulong ko sa kanya.

"For you love, always."

Iniharap niya ang mukha ko sa kanya at dahan-dahan akong hinalikan sa labi.

Ang iniisip ko lang ngayon ay ang damdamin ang mga mainit niyang halik.

Do you like me?...

...because I guess, I like you too.

Hindi na ako pumalag ng siilin niya ang pang-ibabang labi ko. Natigil lang kaming pareho ng hinabol ang hininga.

That was my fucking first kiss.

"I love you," bulong niya sa'kin at hinalikan ako sa noo.

Gumagaan ang loob ko kapag kasama kita.

Pinatahan muna niya ako bago ako nag-decide na bumaba.

"Ma." tawag ko sa kanya ng makitang inaantok na ito.

Hindi ko pinahalatang may hinanakit ako para hindi na'ko makaabala sa kanila.

"Ano 'yun, anak? May kailangan ka ba?" nag-aalalang tanong niya. Lumapit ako sa kanya at naupo sa tabi.

"Magpahinga ka na ma, wala ka 'pang tulog. Ako na po magbabantay kay, papa." ngiti ko sa kanya.

"Sige, anak. Salamat." yakap sa'kin ni mama.

"Always, mama." ngiti ko pa.

Hinawakan niya ang baba ko at iniikot sa kabilang side.

"Anong nangyari sa gilid ng labi mo, anak?" nag-aalalang tanong.

Nako...

"Ah...haha n-napaso lang po kanina ng m-mainit na tubig." pagdadahilan ko.

Bigla niyang tinapik ang balikat 'kong mag sugat!

Oh, God! It so fucking hurt!

"Talagang bata ka oh, dahan-dahan naman minsan, ha?"

"O-opo, ma." pinipigilang humiyaw sa sakit.

Napaka-sadista mo, ma! Ang sakit kaya.

"Sige na magpapahinga na ako." paalam ni mama at bumeso muna siya bago umakyat.

Lumapit pa ako ng konti sa tabi ni papa at naupo sa gilid.

Hi pa, kumusta kana? Miss na kita, hshs. Pa'no 'yan wala ng tuturuan si CL mag-Ipad. Wala ng kasama si mama, pa. Ang mas masakit wala na akong ibibilhan ng gamot. Ang sakit pa, pero wala na po akong magagawa. Magsisimula na naman kami ng panibagong chapter na wala ka. Lagi 'mong tatandaan na mahal na mahal ka namin nila CL at mama, pa. Wala kayong pagkukulang sa'min ni CL, kayo ni mama. 'Kung nasaan ka man ngayon pa...sana marinig ko ulit ang boses mo. Sana mayayakap pa kita ulit. Simula bukas hindi ka na namin makikita pa, but we will always seing you in our hearts, minds, and especially in our dreams. Hindi ka man namin nakikita, alam 'kong kasama ka namin araw-araw. :< Iloveyoupa!

Pinunasan ko ang luhang tumulo sa pisnge at tinignan ang mukha ni papa na nakahiga.

My heart will never forget you, but my mind can.

"Ate?" nagulat ako ng biglang tinawag ako ni CL. Pinunasan ko kaagad ang luha ko.

"Ano 'yun?" taas kilay na tanong ko.

"Matulog ka na, ako at ang mga bisita nalang magbabantay. Hindi ka pa natutulog." concerned na sabi ni CL.

Aba ha.

"Salamat, pero kaya ko pa naman, CL." nakangiting sabi ko.

Meron palang tinawag si mama na tutulong sa kaniya sa pag-asikaso sa mga bisita habang nagpapahinga siya.

"Sige na, ate. Walang kasama 'yong boyfriend niyo sa taas." nang-iinsulto siyang tumingin sa'kin!

At nakita pa talaga!

"Hindi ko siya boyfriend." irap ko sa kanya.

"Indenial ka lang, ate. Wag ka na mag-sinungaling aytss..." iling pa niya na ikinakunot ng noo ko. "...nakita ko kayo kanina sa veranda, nagkiss." walang ano-anoy at diniretso pa talagang sabihin!

Sabi ko na, isa pa 'tong chismoso!

"Hindi ako 'yun." deny ko.

Kakahiya, naks.

"Kita ng two eyes ko, ate." turo pa sa dalawang mata.

"Baka namamalik mata ka lang."

"Maliwanag ang mata ko." rason pa niya.

"Siguro anino lang, yon."

"Baka anino niyong dalawa." pilit pa niya.

Ang sutil mo.

"Bahala ka!" irap ko at tumalikod na sa kanya pataas.

"Susumbong kita, ate!" pahabol niyang sigaw.

"Geh lang, samahan pa kita!" thumbs up ko.

Umakyat na at dumiretso na sa kwarto ko. Pag-pasok ko tulog na si Lei sa kama. Hindi niya naubos ang pagkaing kinuha ko at konti lang ang nabawas.

Pasensya na hindi manlang kita naasikaso.

Linigpit ko na iyon at naupo na sa table para magsimula na sa pag-type ng mga dokumento'ng kakailanganin nila bukas. 2am na hindi pa ako natutulog.

Bukas na'rin namin simulan ng mga kaibigan ko ang planong gagawin ko. Next month na ito magaganap kaya kailangan namin ng maraming votes.

Sila Khae kaya?

Si Xi-A at Yass ang naka-assist sa internet voting, dito nila makikita 'kung sino na ang nangunguna kaya hindi ka makakadaya. Aasahan 'mong sa pabilisan ka makakuha ng dayaan, kaya dapat mautak ka.

Malapit ko ng matapos ang ginagawa ko ng makaramdam na talaga ako ng antok.

Hindi ko na kaya, babagsak na talaga ako.

Nakatulog ako sa table at hinayaang nakabukas ang laptop. Ilang minuto palang nagising ako ng may yumakap saking kumot sa likuran kaya hindi ko na nagawang binuksan ang mga mata ko.

Inaantok pa'ko.

"I love you, love." bulong niya at hinalikan ako sa noo. Pagkatapos 'non bumalik na ako sa pagka-himbing ng tulog.

Nagising ako ng mag-ring ang phone ko.

"Mm?" sagot ko. Hindi na ako nag-abalang tignan 'kung sino ang tumawag.

"Woy! Punyeta ka, nasaan ka na ba? Dadalaw kami ngayon lahat sa bahay niyo hanggang sa libing!" biglang sigaw niya.

"Ano?!" bigla akong napasigaw ng marinig ang kanyang sinabi.

Taena mo si Ash!

"Actually papunta na kami!" huling sabi niya at pinatay ang linya.

Putangina wala pa akong ligo.

Napalingon ako sa kama ng makitang wala na 'don si Lei at ang mga gamit niya. Maayos na'rin ang kama ko at...a-at ang mga gamit ko!

Oh my! Tinapos niya rin ang ginagawa ko kagabi!

7am na tumakbo na ako sa banyo para maligo na kaagad. Nagsipilyo na'rin ako at ginawa ang skin care. Meron pa naman akong gamit dito na iniwan. Nagsuot ako ng black fitted dress, sunglasses at heels.

Hindi na ako nag-abalang kumuha ng bag. Binulsa ko na ang malapit ng ma-lowbat na phone ko at lalabas na sana ako ng may makitang naka-dikit na sticky note sa likod ng pinto.

"Goodmornig, nauna na ako hindi na kita ginising dahil mukha ka namang puyat. Eat breakfast first, ILY."

'Yan ang naka-sulat sa sticky note na naka-dikit sa pintuan. Kumalabog ang puso ng malakas.

Thank you, good morning too. I love y-us!

"Garrette!" pasigaw na tawag ni mama.

Lumabas na ako kaagad sa pintuan ng makitang nakaabang si mama sa dulo ng hagdan.

"Ano po 'yun?"

"Ka-trabaho mo daw anak, nandito na sila." nakangiting sagot ni mama.

Hala ka!

"S-sige ma pababa na p-po." kinakabahang sagot ko.

Bumaba na ako sa hagdan ng makitang naka-upo na silang lahat sa sala. Nag-hahanda na'rin sila sa pag-alis papunta sa Memorial Park 'kung saan ililibing si papa.

"Good morning, Ga. Condolence again!" umiiyak na bati sa'kin ni Ash.

"S-salamat." malapit ng umiyak sa sagot ko bago ako niyakap ng mahigpit.

Nakikiramay din silang lahat. Hindi ko natanawan dito si Khae at 'yung kaibigan niyang Ami.

Busy siguro.

"Hey, Garrette. Condolence." yakap sa'kin ni Xi.

"Salamat, X-xi." pinahidan ko ang isang mata ko ng may tumulo.

"Condolence, Garrette." si Yass naman ang sumunod na yumakap.

"T-thanks, Yass."

Nakipag-kamay pa ako sa ibang katrabaho 'kong nakikiramay hanggang sa papunta na kami sa Memorial para idalo ang huling araw ni na makikita namin si papa.

Meron silang kanya-kanyang sasakyan na dala. Nauna na sina mama doon at ginamit nila at sasakyan ni CL. Sumunod naman sa kanila ang mga bisita nina mama at nahuli kaming workers.

"Mauuna na kami, 'don!" paalam ni Ally kasakay nito si Ash.

"Sumunod ka nalang, Garrette." ngiti sa'kin ni xi.

Tumango nalang ako bilang sagot. Sumunod na'rin sa kanila ang iba 'pang katrabaho namin. Sasakay na sana ako sa kotse ko ng may bumusina sa likod.

Napatingin ako 'don ng makitang si Lei pala iyon. Nakabihis siya pang-opisina. Malinis siya'ng tignan at maayos ang suot.

"Nauna na sila sa Memorial." sabi ko ng umabante siya konti.

"Sabay kana sa'kin."

"Pa'no 'yung kotse ko?" nag-aalinlangang tanong ko.

"Babalik naman tayo dito pagkatapos 'don, diba?" umaasang tanong niya.

Nag-isip naman ako kunwari.

"Yes." agad na sagot ko.

"So, come with me." ngiti niya.

Hindi na ako nagtagal dahil tiyak nandon na silang lahat. Sumakay na ako sa gun seat at nag-seatbelt na. Habang nasa kalagitnaan na kami papunta sa Memorial inayos ko na ang itsura ko. Sinuot ko na'rin ang shade ko para hindi masiyadong mapansin ang mugtong mata ko.

Wish I could hold and hug you right now, pa.

Ng makarating kami doon tama nga ako na nandon na silang lahat naka-pwesto. Naglakad na kami palapit sa kanila at ako ay naupo na sa harapan katabi ang pamilya. Naupo nalang si Lei sa tabi ng kaibigan habang tinatanawan namin ang pari'ng paparating.

Parang ayoko muna'ng dumating ang pari. Bakit ba ako kinakabahan?

Pa...last day muna ngayon. Hindi ka na namin makikita sa personal muli...parang ayoko pa, pa. Hindi ako...sanay.

Marami na akong naririnig na hagulgul ng mga bisita nangunguna si Mama.

Walang kasama ngayon si mama, pa. I know she's hurting a lot, she doesn't want to set you free, but we didn't get back the time that you we're happy with us.

Nagsimula ng mag-misa ang pari kaya nakatulala lang ako sa puting higaan ni papa.

Pinunasan ko ang bumuhos na luha gamit ang kamay. Nakalimutan 'kong magdala ng handkerchief.

"Pwede niyo ng tignan at lapitan, for the last time." sabi ng father at inabot sa isang bisita ang hawak na Holy Water.

Isa-isa silang pumunta sa tabi ng kabaong ni papa at kanya-kanyang waris sa Holy Water, meron 'ding nag-alay ng bulaklak. May napapa-hagulgul na nakatingin kay papa habang winawarisan ito, may humahaplos sa salamin niya at nanginginig na humawak sa kabaong dahil sa pag-iyak.

Natapos na silang lahat at ang mga kasama ko na sa trabaho ang sumunod. Naki-pagkamay sila kay mama pag-katapos nila itong tignan at alayan ng bulaklak.

"Condolence, Mrs. Chin," pakikiramay nila.

"T-thank you, iho/iha." pasalamat ni mama.

Sumunod na si Mama sa harap at inalalayan naman ni CL kaagad. Kailangan munang mag-speach si mama bago ako sumunod.

Hindi ko kakayanin, pa.

"H-hindi ko...m-matanggap, Gla." panimula ni mama. "H-hindi ko matanggap 'kung b-bakit nawala ka agad. 'Glarrette Chin' s-siya 'yung laging...g-gagawin ang lahat w-wag kalang m-mapagod. Papasayahin ka, l-labis 'kang aalagaan. Pa'no yan Gla? M-mag-isa nalang a-akong kasama ng m-mga anak n-natin." umiiyak na kwento ni mama habang nakatingin sa mukha ni papa. "A-ayoko naman... maging selfish, I know you're f-fighting...but you c-can't fight anymore because y-your heart is to weak. L-lagi 'mong tatandaan n-na wala 'kang pag-kukulang sa'min ng m-mga anak mo, Gla." humahagulgul na si mama sa pag-iyak. Maraming napapasabay sa kanya lalo na ako. Lalong hindi ko na mapigilan ang luha ko. "N-now you're f-free, always...r-remember that I l-love you so much...u-until my last b-breath, always y-you darling." pagtatapos ni mama at mas lalong lumakas ang iyak nila.

Tinignan muna ni CL at mama ang mukha ni papa bago sila nag-alay ng bulaklak at winarisan ng Holy Water.

I can't breath.